Czy żyje nam się lepiej? Przegląd badań: część III

Życie w jednym kraju może się czasem diametralnie zmienić po przeprowadzce do innego miasta - wpływ na to mają czynniki takie jak polityka miejska, dostępność pracy, czy infrastruktura oraz oferta kulturalna. Migracja wewnątrza najczęściej spowodowana jest chęcią poprawy warunków życia i znalezienia lepiej płatnych ofert pracy lub wyjazdem na studia do większych ośrodków uniwersyteckich. 

Od lat prowadzi się rankingi nie tylko najlepszych państw do życia, ale także miast, które ś atrakcyjne nie tylko ze wzglęzów turystycznych, ale również ze wzgeldu na wysoka jakosc zycia, usługi publiczne, dbałość o środowisko oraz ogólny dobrobyt. 

Sprawdzamy rankingi i badania: Happy Index City 2025, Europe's Best Cities Report oraz OECD Regional Wellbeing.

Globalnie: Happy Index City 2025

W ogólnoświatowym badaniu Happy Index City 2025 w ostatnim rankingu najszczęśliwszego  miasta na pierwszym miejscu plasuje się stolica Danii. Kopenhaga uzyskała łącznie 1039 punktów w ocenie. W poszczególnych kategoriach zdobyła: 237 punktów za obywatelskość, 177 za zarządzanie, 192 za środowisko, 182 za gospodarkę, 149 za zdrowie oraz 101 za mobilność. W samym rankingu duńskie miasta pojawiały się najczęściej i to zwykle na wysokich pozycjach, co dużo mówi o dobrej kondycji państwowej Danii. Co zatem dokładnie stoi za wskaźnikami użytymi w badaniu? 

Wskaźnik obywatelski: świadome wdrażanie zaawansowanych polityk społecznych, koncentracja się na edukacji, inkluzywności i ogólnej jakości życia swoich mieszkańców. Miasta o wysokiej liczbie przy tym wskaźniku to miejsca, w których podejmowane są intensywne i celowe wysiłki, aby zapewnić zrównoważony dostęp do usług publicznych i gdzie każdy obywatel ma mieć możliwość pełnego uczestnictwa w społeczeństwie.

• Edukacja: wysokie wyniki edukacyjne na poziomie lokalnym, przewyższające średnie krajowe.
• Edukacja dorosłych: Silny nacisk na edukację dorosłych, w tym rozwój umiejętności cyfrowych i znajomości języków obcych.
• Kultura: Rozwinięte zaangażowanie w kulturę – obecność bibliotek, przestrzeni społecznościowych i instytucji wspierających aktywność intelektualną, zwłaszcza wśród seniorów.
• Dostępność do nauki: dobra dostępność szkolnictwa wyższego i ośrodków badawczych, oceniana pod kątem reputacji, osiągnięć oraz przystępności finansowej.
• Innowacje i kreatywność: wysoki poziom innowacyjności i kreatywności, a także otwartość na nowe rozwiązania społeczne i technologiczne.
• Przystępność mieszkaniowa: analiza kosztów wynajmu i zakupu mieszkań w kontekście dostępności i przyjazności dla mieszkańców.

Miasta w wysoką liczbą punktów w tej kategorii: Kopenhaga, Tokio, Seul. 

Wskaźnik zarządzania: jakość zarządzania miejskiego, czyli aktywny udział obywateli w procesach decyzyjnych a także wsparcie dla sektora pozarządowego (NGOs). Miasta dobrze zarządzane to takie, które wdrażają usługi elektroniczne, co skraca czas interakcji mieszkańców z administracją oraz wykorzystuje lokalny potencjał poprzez przemyślane strategie rozwoju i działania strukturalne dostosowane do specyfiki miasta. W praktyce efektywność tę widać w zaangażowanie obywateli w wybory lokale, co jest wskaźnikiem skutecznego i inkluzywnego zarządzania. 

Miasta w wysoką liczbą punktów w tej kategorii: Nowy Jork, Wiedeń, Berlin, Szanghaj. 

Wskaźnik środowiskowy: W czym przejawia się głęboka odpowiedzialność za środowisko naturalne? Jest to m.in. promocja odnawialnych źródeł energii, efektywność energetyczna i podejmowane działania na rzecz czystego powietrza (PM10). Przy tym wskaźniku oceniano również miejskie strategie zrównoważonego rozwoju, gospodarkę odpadami, poziom recyklingu i jakość infrastruktury wodno-kanalizacyjnej. Nie mniej ważne było również tworzenie zielonych przestrzeni, parków i obszarów chronionych. 

Miasta w wysoką liczbą punktów w tej kategorii: Vancouver, Paryż, Taipei

Wskaźnik ekonomiczny: ta część badania było mocno sfokusowana na liczby i dane. To one ukazywały rozwój gospodarczy, liczbę nowo zarejestrowanych firm w danym roku oraz liczbę zarejestrowanych firm w ogóle. W ocenie liczyły się również warunki do rozwoju firm, które tworzy miasto, stopa bezrobocia oraz wysokość wynagrodzeń względem średniej krajowej a także wysokość wydatków. Do innych ważnych czynników należą: dane dotyczące innowacji na poziomie krajowym, takie jak liczba zarejestrowanych patentów i liczba międzynarodowych afiliacji biznesowych.   

Miasta w wysoką liczbą punktów w tej kategorii: Nashville, Singapur, Genewa.

Wskaźnik zdrowia: Zdrowe społeczeństwo to bezpieczne, szczęśliwsze i bardziej wydajne społeczeństwo. W tym obszarze skupiono się na warunkach życia, zdrowiu fizycznym i psychicznym mieszkańców. Oceniono dostęp do opieki medycznej, wsparcia psychologicznego (w tym w szkołach), programów szczepień oraz personelu medycznego. Wzięto pod uwagę długość życia, dobrostan psychiczny, liczbę dni urlopu, średni czas pracy, a także wskaźniki otyłości i cukrzycy typu 2. Uwzględniono nowe dane, które były wcześniej rzadko analizowane w miejskich rankingach. 

Miasta w wysoką liczbą punktów w tej kategorii: Monachium, Amsterdam, Haga.

Wskaźnik mobilności: Jakość i dostępność transportu publicznego mają bezpośredni wpływ na komfort życia. Przy tworzeniu wskaźnika mobilności oeniono rozbudowę i jakość sieci transportowych, ich dostępność dla osób z niepełnosprawnościami oraz liczbę węzłów przesiadkowych. Analizowano także e-usługi (płatności mobilne, aplikacje, planery podróży) i bezpieczeństwo ruchu – w tym liczbę wypadków i ofiar śmiertelnych. Uwzględniono strategie zarządzania ruchem i wdrażanie Inteligentnych Systemów Transportowych (ITS).

Miasta w wysoką liczbą punktów w tej kategorii: Londyn, Gdynia, Beijing.

Ogółem miasta, które wskazano jako najszczęśliwsze do życia w rankingu, cieszyły się dbałością o lokalną politykę oraz działania obywatelskie. Ich ekonomia była bardziej zrównoważona, a usługi przystępne. W pierwszej 10 znalazły się: Kopenhaga (Dania), Zurych (Szwajcaria), Singapur (Singapur), Aarhus (Dania), Antwerpia (Belgia), Seul (Korea Południowa), Sztokholm (Szwecja), Taipei (Tajwan), Monachium (Niemcy) i Rotterdam (Niderlandy).

Miasta, które zdobyły najmniej punktów w badaniu, to m.in.: Pula (Chorwacja), Houston (USA), Ankara (Turcja), Panama (Panama), Ryga (Łotwa), Bridgetown (Barbados), Quebec (Kanada), Makati (Filipiny), Guadalajara (Meksyk) i Podgorica (Czarnogóra).

Jak w badaniach wypadła Warszawa?

W rankingu Happy Index City 2025 Warszawa zajęła 175 miejsce z 582 punktami zsumowanymi ze wszystkich kategorii. 

Poniżej przedstawiamy rozwinięcie obszarów, które złożyły się na obraz well-being w naszej stolicy. 

1. Dostępność usług: Na 17 regionów w Polsce Warszawa zajmuje 1 miejsce a w porównaniu ze wszystkimi regionami OECD, region Mazowieckie znajduje się w najlepszych 5% pod względem dostępu do usług. Prawie wszyscy mają dostęp do internetu, ale tylko część korzysta z naprawdę szybkich połączeń, co może być barierą w pełnym uczestnictwie w cyfrowym życiu społecznym i gospodarczym.
2. Obywatelskość: Region stołeczny Warszawy wyróżnia się w Polsce pod względem zaangażowania obywateli, a także prezentuje dobre wyniki na tle międzynarodowym. Wysoka frekwencja wyborcza to główny czynnik wpływający na ten wynik.
3. Edukacja: Warszawa to lider edukacyjny nie tylko w Polsce, ale i w skali międzynarodowej. Wysoki poziom wykształcenia mieszkańców stanowi solidną podstawę dla dalszego rozwoju regionu, innowacji i dobrostanu społecznego.
4. Praca: 9,8 / 10 To bardzo wysoka ocena, świadcząca o doskonałej sytuacji na rynku pracy w regionie. Region znajduje się w czołówce światowej, jeśli chodzi o kondycję rynku pracy - zbliżając się do wyników największych globalnych centrów gospodarczych. Region stołeczny Warszawy wyróżnia się znakomitą kondycją rynku pracy - wysokim poziomem zatrudnienia i bardzo niskim bezrobociem. To jeden z najlepszych wyników nie tylko w Polsce, ale i w całej OECD.
5. Społeczność: Region stołeczny Warszawy cechuje się silną siecią relacji społecznych i wysokim poziomem wzajemnego wsparcia. Choć nie jest liderem w Polsce ani w OECD, wynik ten świadczy o zdrowym kapitale społecznym i solidnym fundamencie dla działań obywatelskich i wspólnotowych.
6. Środowisko: 4,0 / 10 to niska ocena, wskazująca na poważne wyzwania środowiskowe, zwłaszcza w kontekście jakości powietrza. Wysokie stężenie drobnych pyłów zawieszonych (PM2.5) ma negatywny wpływ na zdrowie mieszkańców - może zwiększać ryzyko chorób układu oddechowego i krążenia.
7. Dochody: region stołeczny Warszawy ma najwyższe dochody w Polsce i całkiem dobrą pozycję w OECD. Mimo umiarkowanej oceny punktowej, dochód rozporządzalny mieszkańców zapewnia relatywnie wysoki komfort życia na tle innych regionów Europy Środkowo-Wschodniej.
8. Zdrowie: Choć Warszawa jest liderem zdrowia publicznego w Polsce, na tle OECD wypada słabo. Krótsza długość życia i wyższa śmiertelność wskazują na potrzebę dalszych inwestycji w profilaktykę, dostępność usług zdrowotnych i promocję zdrowego stylu życia. Ponad 3/4 regionów OECD ma lepsze wskaźniki zdrowotne – zarówno pod względem długości życia, jak i śmiertelności.
9. Bezpieczeństwo: Warszawa jest ogólnie bezpiecznym miejscem do życia, z bardzo niskim poziomem przemocy, choć nie najlepszym w skali kraju. Na tle OECD wypada przeciętnie, co sugeruje potencjał do dalszej poprawy, zwłaszcza w kontekście bezpieczeństwa publicznego i prewencji.
10. Mieszkalnictwo: Chociaż nasza stolica wypada dobrze na tle Polski, problemy z dostępnością i przestronnością mieszkań sprawiają, że region plasuje się nisko w rankingu OECD. To wyraźny sygnał potrzeby rozwoju polityki mieszkaniowej, inwestycji w budownictwo i zwiększenia dostępności przestrzeni życiowej.
11. Satysfakcja z życia: Warszawa wyróżnia się w Polsce pod względem zadowolenia z życia, ale w skali OECD pozostaje poniżej średniej. Wskazuje to na potrzebę poprawy warunków życia, zdrowia, środowiska czy równowagi praca–życie, by zwiększyć ogólne poczucie dobrostanu mieszkańców.

Warto wspomnieć, że w zeszłym roku, w corocznym rankingu Europe's Best Cities Report Warszawa znalazła się w pierwszej 20 krajów - doceniona za rozwój gospodarczy i liczne inwestycje, w tym słynne już Muzeum Sztuki Nowoczesnej niedaleko Pałacu Kultury. Jako przykład inwestycji chętnie odwiedzanej przez turystów podano również Browary Warszawskie na Woli. 

Co roku w zestawieniu ocenianych jest ponad 180 miast z całej Europy. Badaniu poddawane są przede wszystkim główne ośrodki metropolitalne liczące ponad 500 000 mieszkańców. Ranking Best Cities koncentruje się na tym, jak skutecznie miasta przyciągają talenty, turystów oraz inwestorów, a jego metodologia opiera się na szerokim wachlarzu wskaźników. Obejmuje zarówno dane statystyczne, jak i opinie mieszkańców i odwiedzających, m.in. recenzje i oceny publikowane na platformach takich jak Tripadvisor, Google, Facebook czy Instagram. Warszawa zdobyła 19 miejsce (zaraz po niej Budapeszt) w pierwszej piątce znalazły się (od 1 miejsca): Londyn, Paryż, Berlin, Rzym, Madryt. 

Podsumowanie

Choć Warszawa wypada bardzo dobrze na tle Polski – m.in. w obszarach edukacji, zatrudnienia i dostępności usług – to w rankingach międzynarodowych (Happy Index City, OECD, Best Cities Report) plasuje się na pozycjach środkowych, z istotnymi wyzwaniami w zakresie środowiska, zdrowia i mieszkalnictwa. Globalne zestawienia pokazują, że jakość życia zależy nie tylko od wskaźników ekonomicznych, ale także od równowagi między komfortem codziennego życia a zrównoważonym rozwojem i wspólnotowością.

Źródła:

1. https://um.warszawa.pl/waw/markawarszawa/-/europe-s-best-cities-report-2024-1

2. https://www.oecdregionalwellbeing.org/PL91.html

3. https://happy-city-index.com