Unia Europejska wyznacza konkretne cele dotyczące zielonej transformacji, a jej plan rozpisany jest do 2050 roku – wtedy Europa ma stać się pierwszym kontynentem neutralnym dla klimatu. Komisja Europejska przedstawiła agendę, w której deklaruje m.in. dążenie do ograniczenia emisji gazów cieplarnianych o co najmniej 55% oraz posadzenie 3 miliardów drzew do 2030 roku.
Plan zmian obejmuje kluczowe kwestie, takie jak zapotrzebowanie na nowe zawody, w których będą wymagane tzw. „zielone” umiejętności, oraz na liderów, którzy będą aktywnie zaangażowanymi aktywistami. O ile to drugie wynika logicznie z kontekstu ekologicznego i planów Unii na rzecz zielonej Europy, o tyle lider utożsamiany z aktywistą może budzić nieoczywiste skojarzenia.Zielona transformacja to nie jedyny temat szeroko omawiany w mediach – obok niej uwagę przyciągają również kwestie społeczne, w tym te związane z ochroną przyrody, zrównoważonym rozwojem i wpływem zielonej transformacji na życie publiczne. Obszary aktywizmu i ekologii naturalnie się przenikają, jednak sam aktywizm rozgałęzia się także na inne tematy, takie jak polityka prospołeczna, warunki pracy, równość i prawa człowieka. W kontekście zawodowym zarówno ekologia, jak i aktywizm przedstawiają nowe role społeczno-zawodowe oraz pożądane kompetencje na rynku pracy.
Zielone zawody
Jednym z sektorów, który przechodzi przez transformację, której celem jest wdrożenie ekologicznych praktyk, jest sektor budowlany. Stanowi on ważną część gospodarki Unii Europejskiej - ok. 6% PKB Unii i zatrudnia około 13,5 mln osób (6,6% zatrudnienia w UE-27 w 2021 r.). Budownictwo jest związane z poprawą efektywności energetycznej budynków, znaczenie tych strategii podkreślają projekty takie jak Fala Renowacji (2020) oraz Nowy Europejski Bauhaus (2021) i wymagają takich rozwiązań jak: uczynienie budynków bardziej energooszczędnym oraz instalację farm wiatrowych i słonecznych na dużą skalę. Sektor budowlany jest również zaangażowany do inicjatywy transformacyjnej, która ukierunkowana jest na przemianę miast w bardziej inteligentne ekologicznie. Coraz częściej będą potrzebne osoby, które potrafią podejść do branży nowocześnie i holistycznie umiejętnie działając w obszarze ekologicznych rozwiązań. Wysoki udział zatrudnienia skoncentrowanego w mikroprzedsiębiorstwach, do których trudno dotrzeć za pośrednictwem inicjatyw szkoleniowych będzie wymagał wprowadzenia wielu nowych kompetencji w budownictwie.
W branży energetyki dużą uwagę skupia się na odnawialnych źródłach energii w skład, w których wchodzą: energia wiatrowa, energia słoneczna, energia wodna (hydroenergia), energia geotermalna oraz biomasa. Wraz z tymi przemianami zwiększa się liczba odpowiednich regulacji związanych z Europejskim Zielonym Ładem. Jeśli chodzi o sferę zawodową zwiększa się zapotrzebowanie na specjalistów w zakresie energetyki odnawialnej, recyklingu oraz zarządzania zasobami naturalnymi.
Od lutego 2022 r. do lutego 2023 r. liczba ofert pracy na LinkedIn, w których wymagano przynajmniej jednej umiejętności związanej z zieloną gospodarką, wzrosła o 15,2% w medianie. Mediana wskaźnika zatrudnienia pracowników z co najmniej jedną zieloną umiejętnością na LinkedIn jest o 29% wyższa niż średnia rynkowa. Globalnie zaledwie 1 na 8 pracowników posiada jedną lub więcej zielonych umiejętności, co oznacza, że jesteśmy daleko od osiągnięcia wymaganej powszechności tych kompetencji.
Listę najbardziej poszukiwanych zielonych zawodów opublikował w zeszłym roku Europejski Urząd ds. Pracy podkreślając, że zmiany klimatyczne stanowią wyzwanie teraźniejszości i przyszłości, które podjąć będzie musiało wiele z zawodów i stanowisk o wysokim potencjale wpływu z zakresie ochrony środowiska.
“Zielone” miejsce pracy określa pracę, która skupia się na środowisku naturalnym, ochronie jego zasobów, poszczególnych obszarów Ziemi, a także ogranicza szkodliwa emisję i nadmierną produkcję.
Zielonymi zawodami, które były najbardziej pożądane w 2023 r., według Europejskiego Urzędu ds. Pracy były:
- Inżynier odnawialnych źródeł energii (np. monter paneli fotowoltaicznych lub technik turbin wiatrowych)
- Inżynier budownictwa (np. kierownik projektu, planowanie zrównoważonych miast)
- Naukowiec (np. doradca lub konsultant w kwestii zrównoważonego rozwoju)
- Specjalista ds. rybołówstwa (gospodarka rybna w kontekście różnorodności ekologicznej)
- Chirurg pielęgniarz drzew (sadzenie nowych drzew i krzewów, pielęgnację chorych drzew oraz ogólną ochronę środowiska naturalnego.)
- Projektant produktu (projektant zrównoważonej mody, specjalista do spraw zrównoważonego rozwoju, edukator).
Prawie każdy z tych zawodów obejmuje istotne zagadnienia zrównoważonego rozwoju, który stanowi jedno z kluczowych, a jednocześnie wspólnych dla wielu różnych branż, rozwiązań ekologicznych. Wymaga to specjalistycznego podejścia, a także np. zmiany kultury prowadzenia firmy.
CEO a aktywizm
Kadra kierownicza ma znaczący wpływ na kształtowanie kultury organizacji, a także na to, jak firma, poprzez wypracowane wartości i podjęte działania, będzie postrzegana w społeczeństwie. Firmy często muszą podejmować decyzje nie tylko w oparciu o swoje pierwotne interesy ekonomiczne, ale także zgodnie z wartościami, które stworzyły, oraz, co szczególnie istotne w dzisiejszym świecie, z wyzwaniami współczesności. Naciski społeczne są dziś ważną i często skuteczną formą zmiany. Wiążą się one z działaniami aktywistycznymi, polityką oraz wywieraniem presji na konkretne podmioty. Czy CEO, jako reprezentant firmy, może jednocześnie angażować się w tego typu działania? Na jakiej zasadzie to się odbywa i jaki ma wpływ?
Małe badanie holenderskich liderów biznesu (Rotterdam School of Management, Erasmus University) wskazało na kilka inspiracji, które powinien wziąć pod uwagę CEO firmy, a które są istotnymi dziś kwestiami społecznymi:
- Zrównoważony rozwój
- Zmiany klimatyczne
- CSR
- Różnorodność
- Integracja
- Rynek pracy
W tym samym badaniu pojawia się informacja, że w Holandii rośnie aktywizm wśród CEO. Przewidują, że wraz z wpływem pokolenia milenialsów, zmieniającymi się realiami społecznymi oraz narastającą presją polityczną i społeczną, od prezesów będzie się coraz częściej oczekiwać publicznego zabierania głosu. Ich zdaniem firmy muszą wyraźnie zdefiniować swoje wartości i pokazać, jak zamierzają wprowadzać konkretne zmiany.
Można również zadać sobie pytanie, ile firm wciąż uważa, że kwestie takie jak różnorodność, zmiany klimatyczne i integracja nie mają „bezpośredniego” wpływu na ich podstawową działalność. Coraz mniej (mówi nam o tym chociażby przykład kultury DEI). Dlatego dla CEO, jako reprezentantów organizacji, staje się coraz istotniejsze angażowanie się w te zagadnienia. Tematy, które kiedyś wydawały się leżeć poza ich zakresem odpowiedzialności, obecnie nabrały zupełnie innego znaczenia.
Czego oczekują klienci oraz pracownicy od CEO w kontekście aktywizmu?
Jak wynika z globalnego badania (Edelman Trust Barometer, 2023):
- 89% respondentów uważa, że dyrektorzy generalni powinni zająć stanowisko w kwestii traktowania pracowników.
- 82% twierdzi, że powinni wyrazić swoje stanowisko na temat zmian klimatycznych, a 80% oczekuje, że będą zabierać głos w sprawie dyskryminacji.
- 84% uważa, że obowiązkiem CEO jest zapewnienie uczciwego wynagrodzenia.
- 79% sądzi, że powinni zadbać o bezpieczeństwo i dobrobyt swojej społeczności.
- 64% respondentów twierdzi, że firmy mogą wspierać społeczeństwo, promując osobistości publiczne, które budują konsensus i współpracę.
Nie tylko pracownicy oczekują zaangażowania dyrektorów generalnych w kwestie społeczne i ESG, ale także klienci oraz młodsze pokolenie potencjalnych pracowników zwracają uwagę na działania liderów.
Opublikowany w 2018 roku raport The New Age of Activism (World Economic Forum) wskazuje, że aktywizm przestaje być domeną wyłącznie działów CSR, a staje się istotną częścią strategii zarządzania firmą. Kwestie takie jak prawa człowieka, zmiany klimatyczne czy równość płci nie dotyczą już wyłącznie aktywistów społecznych. CEO, jako dyrektor generalny, znajduje się na stanowisku, od którego oczekuje się jasnych i konkretnych stanowisk – tego coraz częściej wymagają zarówno pracownicy, jak i sama firma, dbająca o swój wizerunek. W badaniu pojawia się także informacja o autentyczności CEO; firmy coraz częściej są rozliczane z ich postępowania, gdyż wzrasta społeczna świadomość i uwaga na kwestie społeczne. Autentyczność to także budowanie zaufania wśród klientów, co pozwala utrzymać ciągłość i stabilność przedsiębiorstwa. CEO, którzy wyrażają swoje opinie zgodnie z wartościami organizacji lub osobistymi doświadczeniami, osiągają większy wpływ. Przykładem tego jest firma Dick's Sporting Goods, której prezes zarządu, po wydarzeniach związanych z przemocą w USA, zdecydował o wycofaniu broni szturmowej z oferty.
Zmieniły się również oczekiwania młodych pracowników: pokolenie millenialsów oraz młodsze generacje coraz bardziej domagają się, aby liderzy biznesu zabierali głos w sprawach społecznych. Tego rodzaju zaangażowanie nie tylko odpowiada na ich oczekiwania, ale także wzmacnia lojalność pracowników i klientów wobec firmy. CEO staje się liderem zmian, które mogą przynieść korzyści nie tylko firmie, lecz także całemu rynkowi.
Choć aktywizm przynosi wiele korzyści, wiąże się także z pewnym ryzykiem – działania te mogą spotkać się z krytyką ze strony różnych interesariuszy. Niemniej jednak, jak wynika z badania World Economic Forum, wielu dyrektorów generalnych uznaje, że takie podejście jest właściwe dla przyszłego rozwoju firmy.
Podsumowanie
Dzisiejsze czasy, pełne transformacji, zarówno w obszarze zielonym, jak i społecznym, wymagają nowych kompetencji. Zarówno umiejętności w zakresie ochrony środowiska, zrównoważonego rozwoju, jak i odpowiedzialne przywództwo CEO oraz bycie liderem zmian mogą przynieść znaczną poprawę na rynku pracy. Oba obszary – ekologia i społeczeństwo – wzajemnie się przenikają, rozwijają i wymagają od rynku pracy ciągłego doskonalenia. Dla pracowników jest to także zbiór istotnych informacji, które wpływają na ich rozwój oraz plany zawodowe.
Źródła:
https://www.cedefop.europa.eu/en/tools/skills-intelligence/trend-focus/future-jobs#1
https://www.cedefop.europa.eu/en/tools/skills-intelligence/trend-focus/future-jobs#1
https://economicgraph.linkedin.com/research/global-green-skills-report
https://www.finn.agency/will-ceo-activism-become-trend-europe/
https://www.finn.agency/will-ceo-activism-become-trend-europe/
https://www.edelman.com/trust/2023/trust-barometer
https://www.catalyst.org/research/ceo-activism-trend-brief/
https://www.weforum.org/agenda/2018/01/new-age-of-ceo-activism/
