Inkluzywna Europa: Programy UE wspierające równość i różnorodność

Unia Europejska od lat promuje wartości inkluzywności, równości i różnorodności, wspierając je poprzez konkretne programy i inicjatywy. Przyglądamy się kilku z nich, które mają realny wpływ na rynek pracy i społeczeństwo.

Unia Europejska od lat konsekwentnie realizuje liczne kampanie i programy wspierające inkluzywność. Część z nich koncentruje się na rynku pracy, inne wspierają trzeci sektor, a jeszcze inne mają na celu poprawę sytuacji osób z niepełnosprawnościami. Krótki przegląd wybranych inicjatyw pomoże lepiej zrozumieć, jakie możliwości daje nam członkostwo w UE w zakresie budowania bardziej otwartego i różnorodnego rynku pracy.

DEI

Jednym z głównych instrumentów finansowych UE, którego celem jest wsparcie zatrudnienia, edukacji oraz integracji społecznej jest Europejski Fundusz Społeczny Plus (EFS+). W ramach tego funduszu realizowane są różne programy takie jak m.in: Fundusz Europejski dla Rozwoju Społecznego (FERS), który działa w obszarze pracy, edukacji, zdrowia i dostępności. Jego zaletą jest organizacja szkoleń dla pracowników i przedsiębiorców w zakresie work-life balance oraz diversity & inclusion. Innym ciekawym kursem prowadzonym w ramach tego programu jest Zdrowy pracownik, którego celem jest wspieranie dostosowania pracowników, przedsiębiorstw i przedsiębiorców do zmian, wspieranie aktywnego i zdrowego starzenia się oraz zdrowego i dobrze dostosowanego środowiska pracy, które uwzględnia zagrożenia dla zdrowia.

Pomost do zatrudnienia młodych

W październiku 2020 roku Rada UE przyjęła zalecenie dotyczące wzmocnienia Gwarancji dla Młodzieży, zatytułowane Pomost do zatrudnienia. Celem tego zalecenia było dostosowanie programu do zmieniających się warunków na rynku pracy oraz zapewnienie lepszego wsparcia dla młodych ludzi. Jednym z głównych źródeł unijnego finansowania Gwarancji dla Młodzieży jest Inicjatywa na rzecz zatrudnienia ludzi młodych (YEI), skierowana do regionów, w których poziom bezrobocia osób w wieku od 15 do 24 lat przekracza 25%. W Polsce ze środków YEI korzysta dziesięć województw: dolnośląskie, kujawsko-pomorskie, lubelskie, lubuskie, łódzkie, małopolskie, podkarpackie, świętokrzyskie, warmińsko-mazurskie i zachodniopomorskie.

Ta inicjatywa Unii Europejskiej mająca na celu zapewnienie młodym osobom w wieku poniżej 25 lat oferty zatrudnienia, dalszej edukacji, przygotowania zawodowego lub stażu w ciągu czterech miesięcy od zakończenia edukacji formalnej lub utraty pracy. Program ten jest realizowany od 2014 roku i skierowany do osób nieuczestniczących w kształceniu, zatrudnieniu ani szkoleniu (tzw. młodzież NEET).

Warto wspomnieć, że w październiku 2024 roku stopa bezrobocia w Polsce wśród osób do 25. roku życia wyniosła 10,8%, podczas gdy średnia unijna wyniosła 15,2% .

Młodzi zmagają się z problemami na rynku pracy takimi jak: brak doświadczenia zawodowego przy jednoczesnej presji rynku na posiadanie długiego stażu pracy, brakiem dopasowanie oferty edukacyjnej do realnych wyzwań na rynku pracy, segmentacja rynku (podział na stabilne zatrudnienie etatowe i mniej pewne formy zatrudnienia, takie jak umowy tymczasowe czy zlecenia, co utrudnia młodym osobom stabilizację zawodową), różnice pokoleniowe, czy problemy natury psychicznej.

Kongres Inclu(vi)sion

Ciekawą inicjatywa jest Kongres Inclu(vi)sion wydarzenie organizowane przez Fundację Aktywizacja, mające na celu promowanie otwartego rynku pracy dla osób z niepełnosprawnościami. Jest to inicjatywa mająca na celu promowanie inkluzywnego rynku pracy dla osób z niepełnosprawnościami. Podczas kongresu poruszane są tematy związane z rolą ESG i Dyrektywy CSRD w tworzeniu inkluzywnego miejsca pracy oraz znaczeniem kadry menedżerskiej w procesie włączania osób z niepełnosprawnościami do zespołów pracowniczych.

Podczas ostatniej edycji udało się sformułować 11 postulatów Partnerstwa Inclu(vi)sion, które mają stworzyć dobre warunki do zatrudniania osób z niepełnosprawnościami, które można skrócić do haseł:

Wspieranie zatrudnienia osób z niepełnosprawnościami – równe traktowanie, inkluzywne środowisko pracy, równość płacowa. Cel: 40% zatrudnienia osób z niepełnosprawnościami do 2030 r.
Zwiększanie zatrudnienia w naszych podmiotach.
Promowanie dobrych praktyk w zatrudnianiu osób z niepełnosprawnościami.
Rozwój kompetencji HR, CSR i menedżerów w zakresie Diversity & Inclusion.
Integracja zatrudnienia osób z niepełnosprawnościami z ESG.
Wsparcie w zdobywaniu kompetencji deficytowych, w tym technologicznych.
Łączenie studentów i absolwentów z niepełnosprawnościami z biznesem.
Badania nad barierami i szansami w aktywizacji zawodowej.
Rekomendacje dla polityk publicznych dot. zatrudnienia osób z niepełnosprawnościami.
Promowanie dostępności architektonicznej, cyfrowej i komunikacyjnej.
Tworzenie platform współpracy dla realizacji projektów i badań.

Jak możemy przeczytać na stronie poświęconej wydarzeniu:

1,5 mln przewidywana luka zatrudnienia do 2025 roku
66% pracodawców borykających się z problemami rekrutacyjnymi
~ 1 mln – osób z niepełnosprawnościami w wieku produkcyjnym poza rynkiem pracy w Polsce.
32% wskaźnik zatrudnienia osób z niepełnosprawnościami w Polsce, znacznie niższy niż w Unii Europejskie.

Kampania Każdy talent na wagę złota, inkluzywni w zatrudnianiu

Celem tej kampani społecznej prowadzonej przez Związek Przedsiębiorców i Pracodawców jest aktywizacja zawodowa osób z grup nieuprzywilejowanych, takich jak osoby powyżej 50. roku życia, osoby przebywające na długotrwałej nieobecności związanej z rodzicielstwem oraz osoby z chorobami przewlekłymi.

Na rynku pracy działają obecnie cztery pokolenia pracowników, z których każde wnosi unikalne doświadczenia i kompetencje, wpływając na rozwój firm. Według GUS, w latach 2024-2035 liczba osób w wieku produkcyjnym w Polsce zmniejszy się o około 4 miliony, z czego największy spadek nastąpi w najbliższych latach. Liczba osób w wieku 24-26 lat zmniejszy się o prawie 1/3, a w grupie 25-34 lata – o około 1/5.

W I kwartale 2024 roku aktywni zawodowo stanowili 58,5% populacji w wieku 15-89 lat, co oznacza spadek w porównaniu z końcem 2023 roku (o 0,4 punktu procentowego) i początkiem 2023 roku (o 0,3 punktu). Wskaźnik aktywności zawodowej wyniósł 65,8% wśród mężczyzn i 51,7% wśród kobiet.

Aktywne wsparcie osób po 50. roku życia, przewlekle chorych, z niepełnosprawnościami oraz pełniących obowiązki rodzicielskie może w krótkim czasie zwiększyć różnorodność w miejscu pracy. Wykorzystanie ich potencjału przyczyni się do wzrostu wydajności, co z kolei może przełożyć się na wyższe zyski i stabilność finansową. W czasach niepewności i dynamicznych zmian gospodarczych zarówno na poziomie globalnym, jak i lokalnym, takie działania stają się kluczowe dla firm. Kampania ta stara się podjąć działania i wdrożyć dobre praktyki służące poprawie sytuacji na rynku pracy.

Program Unii Europejskiej Obywatele, Równość, Prawa i Wartości (2021-2027)

Kolejnym, nieco szerszym programem UE na rzecz inkluzywności jest Program Obywatele, Równość, Prawa i Wartości, który udostępnia ponad 1,5 miliarda euro na wspieranie pozytywnych zmian w inkluzywnej Europie. Celem tego programu jest ochrona promowanie praw i wartości zapisanych w traktatach UE i w Karcie praw podstawowych, w szczególności poprzez wspieranie organizacji społeczeństwa obywatelskiego działających na szczeblu lokalnym, regionalnym, krajowym i ponadnarodowym.

Przykładem działań w Polsce w ramach tego programu jest Fundacja im. Stefana Batorego , która uruchomiła konkurs na dotacje instytucjonalne, mający na celu wzmocnienie organizacji społeczeństwa obywatelskiego. Dotacje te wspierają działania podnoszące świadomość na temat praw i wartości zapisanych w traktatach UE oraz w Karcie praw podstawowych. Dotacje instytucjonalne są skierowane do organizacji średniej wielkości, które działają lokalnie lub regionalnie na rzecz osób narażonych na dyskryminację, nierówne traktowanie, mowę nienawiści oraz przestępstwa z nienawiści. Wsparcie otrzymują podmioty aktywnie współpracujące z innymi organizacjami społecznymi, uczestniczące w sieciach i koalicjach oraz prowadzące działania rzecznicze, strażnicze i monitoringowe w obszarze ochrony praworządności.

Podsumowanie

Unia Europejska konsekwentnie wspiera inkluzywność na rynku pracy poprzez różnorodne programy i inicjatywy, takie jak Europejski Fundusz Społeczny Plus, Gwarancja dla Młodzieży czy Program Obywatele, Równość, Prawa i Wartości. Dzięki tym działaniom promowane są równe szanse, integracja osób z niepełnosprawnościami oraz aktywizacja grup zagrożonych wykluczeniem, co przyczynia się do budowy bardziej otwartego i dynamicznego rynku pracy.

Źródła: