Dzisiejszy rynek pracy: wyzwania i trendy cz.II

W ubiegłym tygodniu pisaliśmy o tym, jak dzisiejszy rynek pracy postrzegają pracownicy w Polsce oraz w jakiej kondycji znajduje się m.in. krajowa aktywizacja zawodowa. W artykule Dzisiejszy rynek pracy: wyzwania i trendy, cz. I przedstawiliśmy również, jak Polska wypada pod względem stopy bezrobocia na tle innych państw Unii Europejskiej. Dziś przyjrzymy się osobom, które (mimo posiadanej pracy)  rozglądają się za nowymi ofertami zatrudnienia. Omówimy także, jak obecnie kształtuje się sytuacja na rynku pracy w Europie i na świecie. Analizę oprzemy na najnowszym raporcie Rynek pracy, edukacja, kompetencje. Aktualne trendy i wyniki badań (wrzesień 2025), przygotowanym przez Polską Agencję Rozwoju Przedsiębiorczości.

AI a rynek pracy: czy naprawdę jest się czego bać?

W ostatnich latach, odkąd sztuczna inteligencja na dobre zadomowiła się w naszej społeczno-rynkowej rzeczywistości, powstało wiele prognoz dotyczących tego, które branże będą najbardziej narażone na zastąpienie przez AI. Choć atmosfera towarzysząca tym przewidywaniom często budziła niepokój - szczególnie w kontekście tempa, w jakim sztuczna inteligencja mogłaby wypierać pracowników - najnowsze dane z raportu PARP przynoszą nieco więcej spokoju. Okazuje się, że od listopada 2022 roku udział osób zatrudnionych w zawodach uznawanych za najbardziej narażone na wpływ sztucznej inteligencji utrzymuje się na poziomie około 18%, a więc nie zmienił się istotnie (dane globalne). To oznacza, że nawet w tych branżach, które według prognoz miały zostać najszybciej zautomatyzowane, nie doszło do gwałtownej redukcji liczby pracowników.

Takie dane studzą gorącą atmosferę podsycaną przez media, jakoby rozwój AI miał w błyskawicznym tempie zastąpić pracę ludzi. Choć to pozytywny sygnał, warto pamiętać, że wpływ sztucznej inteligencji na rynek pracy wciąż pozostaje istotnym i złożonym wyzwaniem, które w najbliższych latach będzie kształtować przyszłość wielu zawodów.

Nowe kompetencje pracownika

Jednym z najczęściej poruszanych tematów w kontekście przyszłości rynku pracy jest rosnące zapotrzebowanie na nowe kompetencje. W raporcie wskazano sześć kluczowych umiejętności, które w krajach europejskich oceniono najwyżej.

1. Na pierwszym miejscu znalazło się „dotrzymywanie towarzystwa” - umiejętność, która uplasowała się na szczycie rankingów aż w 18 krajach, m.in. w Polsce, Niemczech, Portugalii czy Szwecji. Kolejną grupę stanowią różnorodne kompetencje cyfrowe związane z edukacją online, takie jak e-learning czy prowadzenie szkoleń przez internet. Ich rozwój znacząco przyspieszył w czasie pandemii.

1. Warto zauważyć, że wymienione kompetencje nie dotyczą wyłącznie sfery cyfrowej, lecz przede wszystkim umiejętności społecznych; prowadzenia grupy, komunikacji i budowania relacji. To ciekawy rezultat badania, który pokazuje, że tworzenie więzi i spędzanie czasu z innymi może w przyszłości stać się istotną częścią pracy zawodowej, a nawet swego rodzaju usługą, co dobrze odzwierciedla kierunek, w jakim zmierza współczesny świat.

1. Wśród kluczowych umiejętności znalazło się również „śledzenie aktualnych trendów”, czyli w praktyce idea lifelong learning - nieustannego uczenia się przez całe życie. Dynamiczne tempo zmian wymaga ciągłej adaptacji do nowych warunków pracy. Choć często przedstawia się to jako pozytywny element wspierający rozwój i dobrostan, dla wielu osób stała potrzeba doskonalenia bywa źródłem poczucia braku stabilizacji.

1. Kolejnym obszarem jest dbałość o zdrowie i bezpieczeństwo pracy (BHP), która zyskuje nowe znaczenie w kontekście rozwoju technologii. Wraz z pojawianiem się nowych narzędzi i środowisk pracy rośnie potrzeba specjalistycznej wiedzy z zakresu ochrony zdrowia i bezpieczeństwa zawodowego.

1. Nie można też pominąć rosnącego znaczenia kompetencji miękkich, takich jak interpretowanie zachowań innych osób, ocenianie postaw współpracowników czy koordynowanie komunikacji w zespole. Coraz większe zapotrzebowanie na tego typu umiejętności wskazuje na wartość inteligencji emocjonalnej i zdolności do współpracy w nowoczesnych organizacjach.

1. Warto również podkreślić, że zapotrzebowanie na kompetencje w Europie różni się regionalnie. W poszczególnych krajach Unii Europejskiej rozwijane są umiejętności odzwierciedlające lokalne specjalizacje gospodarcze i tradycje zawodowe. W Europie Północnej dominuje nacisk na technologie i ochronę zdrowia, w Zachodniej, na równowagę między kompetencjami cyfrowymi, zarządczymi i miękkimi, w Południowej, na umiejętności praktyczne i usługowe, natomiast w Europie Środkowo-Wschodniej - na kompetencje techniczne i przemysłowe.

Kim jest osoba, która przez ostatnie pół roku najczęściej rozglądała się za nową pracą?

Choć poziom zatrudnienia w Polsce pozostaje wysoki, a dane wskazują na niskie bezrobocie (przynajmniej to rejestrowane), nie oznacza to, że osoby pracujące traktują swoje obecne miejsce pracy jako stałe. Coraz więcej z nich rozważa zmianę pracodawcy lub zawodu. Z raportu dotyczącego rynku pracy wynika, że w pierwszym półroczu 2025 roku 10% respondentów aktywnie poszukiwało nowej pracy, a kolejne 45% rozglądało się za innymi ofertami. To oznacza, że ponad połowa badanych wykazywała mniejszą lub większą gotowość do zmiany miejsca zatrudnienia.

Kim są te osoby? Najczęściej to pracownicy w wieku 30–39 lat (12% aktywnie szuka pracy, 54% rozgląda się za ofertami) oraz przedstawiciele młodszego pokolenia - tzw. Zetki w wieku 18–29 lat (11% i 51%). Wśród zawodów, w których rotacja występuje najczęściej, przodują stanowiska inżynierskie - aż 21% inżynierów aktywnie szuka pracy, a 58% przygląda się nowym możliwościom.

Z kolei patrząc na branże, najwięcej zmian kadrowych odnotowano w hotelarstwie i gastronomii (42%), budownictwie (24%) oraz w opiece zdrowotnej, pomocy społecznej, telekomunikacji i IT (po 19%). Nie jest to zaskakujące, ponieważ sektory te często cechują się niestabilnością zatrudnienia, trudnymi warunkami pracy lub wysokim poziomem stresu. Warto dodać, że osoby najczęściej rozglądające się za nowym miejscem zatrudnienia są zwykle zatrudnione na umowach cywilnoprawnych - zleceniu lub dziele (odpowiednio 19% i 48%). Brak gwarancji stabilnego zatrudnienia sprzyja większej rotacji i obniża lojalność wobec pracodawcy. Choć dla firm takie formy umów oznaczają niższe koszty, można się zastanowić, czy w dłuższej perspektywie są one rzeczywiście opłacalne, w końcu częsta rotacja pracowników generuje również realne straty organizacyjne i finansowe.

Podsumowanie 

Choć polski rynek pracy pozostaje stabilny, coraz więcej osób aktywnie poszukuje nowych możliwości zawodowych. Raport PARP pokazuje, że mimo obaw przed automatyzacją, AI nie doprowadziło do masowych redukcji etatów. Jednocześnie rośnie znaczenie kompetencji miękkich, cyfrowych i społecznych - to one będą kształtować przyszłość pracy w Europie.

Źródło:

1. https://www.parp.gov.pl/storage/publications/pdf/Rynek-pracy_pazdziernik_2025.pdf