Wydaje się, że żyjemy w czasach dużego niepokoju; wojny, pogłębiające się nierówności ekonomiczne oraz kryzys klimatyczny sprawiają, że wielu z nas coraz gorzej radzi sobie ze swoimi stanami emocjonalnymi. Jak sytuacja globalna dotycząca pokoju i zdrowia wpływa na nasz dobrostan? Dowiemy się czytając nowy raport opracowany przez Gallup we współpracy z World Health Summit State of the World’s Emotional Health 2025. Analiza ta w celu pokazania związków pokoju a negatywnych emocji oparta została o dane z ponad 145 000 wywiadów przeprowadzonych w 144 krajach i regionach.
Stan zdrowia emocjonalnego na świecie
W obliczu poważnych wyzwań emocjonalnych nasz dobrostan zaczyna się pogarszać - i nie wynika to wyłącznie z naszych indywidualnych postaw życiowych. Przeciwnie, często jest efektem tego, w jakiej rzeczywistości przyszło nam żyć. Dowodem są wyniki badań ukazujące silny związek między uczuciem smutku, gniewu i zmartwienia a sytuacją w danym kraju - tym, czy doświadcza zagrożeń, wojny, niebezpieczeństwa czy braku harmonii społecznej.
Najnowszy raport Gallup World Poll z 2024 roku pokazuje, że globalnie coraz więcej dorosłych zmaga się ze stresem i zmartwieniami. Aż 39% przyznało, że poprzedniego dnia odczuwało silne zmartwienie, a 37% - duży stres. To wzrost w porównaniu z dekadą temu i sygnał, że setki milionów ludzi doświadczają codziennych trudności emocjonalnych. Mimo to pozytywne emocje utrzymują się na stabilnym poziomie. Większość ludzi wciąż czuje się szanowana (88%), a codziennie doświadczają śmiechu, radości i dobrego wypoczynku (około 73%). Pokazuje to, że mimo kryzysu emocji możemy również karmić się nadzieją. Jednak niewątpliwie nadal niezwykle ważne jest, aby pokoju nie traktować wyłącznie w kategoriach politycznych, lecz w kategoriach ludzkich - jako elementu wspólnego dla naszych codziennych doświadczeń i wyborów.
Pokój, zdrowie i dobrostan: jak się łączą?
Nowe badania pokazują, że gniew i smutek są ściśle powiązane z niższymi wynikami zarówno w Globalnym Indeksie Pokoju, który mierzy brak przemocy i konfliktów, jak i w Pozytywnym Indeksie Pokoju, oceniającym instytucje i struktury wspierające długoterminową stabilność. Pokazuje to, że mierniki emocji Gallupa odzwierciedlają nie tylko sytuację, w której w danym regionie nie ma konfliktu, ale unaocznia znacznie głębsze fundamenty przyczyniające się do stabilizacji trwałego pokoju. Tymi fundami są np. sprawiedliwość, bezpieczeństwo i dobrostan w życiu codziennym. Są to wartości życia społecznego, które, kiedy nie zagraża nam poważniejszy kryzys, często zapominamy dostrzegać i doceniać - a właśnie te zasady panujące w danym kraju budują odporność społeczeństw na większe kryzysy, czasem nadchodzące z zewnątrz np. takie jak kryzys klimatyczny lub wojna.
Te zależności mają bezpośrednie znaczenie dla zdrowia. Dane Gallupa pokazują, że negatywne codzienne emocje są powiązane z krótszą przewidywaną długością życia. W miejscach, gdzie pokój jest kruchy, ludzie częściej doświadczają gniewu i smutku, a populacje żyją przeciętnie krócej. Wyniki te podkreślają, dlaczego cele zrównoważonego rozwoju ONZ - SDG 3 (Dobre zdrowie i dobrostan) i SDG 16 (Pokój, sprawiedliwość i silne instytucje) - nie mogą być traktowane oddzielnie. Gdy brakuje pokoju, systemy zdrowotne i społeczności słabną, a codzienne życie staje się trudniejsze i mniej bezpieczne. Gdy pokój jest obecny, zdrowie i dobrostan emocjonalny mają szansę się rozwijać. Emocje mogą więc służyć jako swego rodzaju „wskaźniki życiowe” stanu naszych społeczeństw. Więcej o celach ONZ możecie przeczytać w naszych artykułach: Cel Zrównoważonego Rozwoju: Zdrowie i well-being oraz Cel Zrównoważonego Rozwoju: Pokój, sprawiedliwość i silne instytucje.
Znaczenie kultury i szerokości geograficznej dla naszego dobrostanu
Codzienne emocje ludzi zależą nie tylko od tego, co czują na poziomie indywidualnej kontroli nad emocjami, ale też od kultury, w jakiej żyją. W niektórych społeczeństwach okazywanie radości jest zwyczajem kulturowym, przez co ludzie częściej przyznają, że śmiali się lub uśmiechali poprzedniego dnia. W innych natomiast ceniona jest powściągliwość, dlatego odczuwanie przyjemności może być niedoszacowane, nawet gdy standard życia jest wysoki.
To, co uznajemy za szczęście, jest różnie definiowane w różnych kulturach. W niektórych miejscach świata, mimo pozornych nawyków uśmiechania się i pozytywnego nastawienia (często widocznych w kulturach zachodnich, np. amerykańskiej), kryją się ukryte problemy, których ludzie wstydzą się pokazywać. W krajach wschodnich, np. postkomunistycznych, normą przyjęło się powściągliwe wyrażanie emocji - co może przekładać się na trudności w korzystaniu z profesjonalnej pomocy w kryzysie psychicznym, a czasem prowadzić do rozwiązywania problemów poprzez nadużycie alkoholu. Oczywiście są to pewne uproszczenia - każdy kraj, mimo pewnych kulturowych tendencji, różni się także na poziomie mniejszych regionów i społeczności.
Podobnie jest z emocjami negatywnymi: w niektórych kulturach ludzie bagatelizują stres czy zmartwienia, by pokazać siłę, podczas gdy w innych mówią o nich otwarcie.
Niektóre kraje - takie jak Dania, Paragwaj czy Indonezja - często znajdują się w czołówce pod względem pozytywnych codziennych doświadczeń, takich jak śmiech, przyjemność czy poczucie szacunku. Wysokie miejsca zajmują też Meksyk, Panama i Gwatemala, co pokazuje, że pozytywne emocje nie są zarezerwowane wyłącznie dla najbogatszych czy najbardziej bezpiecznych państw. Ważną rolę odgrywają tu kultura i życie społeczne, które kształtują sposób doświadczania i wyrażania uczuć. O poziomie szczęścia w poszczególnych krajach pisaliśmy w naszym wcześniejszym artykule. Najszczęśliwszy kraj świata 2025? Sprawdzamy, które miejsce zajęła Polska w rankingu World Happiness Report.
Podsumowanie
Globalny pokój, zdrowie i dobrostan emocjonalny są ze sobą ściśle powiązane – brak pokoju w kraju przekłada się na więcej stresu, gniewu i krótszą przewidywaną długość życia. Jednocześnie kultura i codzienne doświadczenia społeczne kształtują, jak odczuwamy radość, śmiech czy poczucie szacunku. Nowy raport Gallupa i World Health Summit pokazuje, że inwestycja w pokój i sprawiedliwe instytucje to klucz do zdrowia i dobrostanu całych społeczeństw. Źródła:
- https://www.gallup.com/analytics/349280/state-of-worlds-emotional-health.aspx
- https://www.who.int/news/item/02-09-2025-over-a-billion-people-living-with-mental-health-conditions-services-require-urgent-scale-up





