Bezrobocie w Polsce ma jeden z najniższych wskaźników od lat - mimo to młodych osób bezrobotnych przybywa. Dlaczego?

Sytuacja młodych ludzi w Polsce nie jest najlepsza, a przynajmniej tak mówią dane - w 2024, wg danych GUS, stopa bezrobocia młodych Polaków i Polek (15-34 lata) wyniosła 5,1%. Była ona zaraz wyższa w porównaniu do ogółu badanych (15-89 lat) gdzie stopa wyniosła 2,9%. W ostatnio opublikowanym badaniu modułowym „Osoby młode na rynku pracy”, zrealizowanym w ramach Badania Aktywności Ekonomicznej Ludności (BAEL) w 2024 r dowiemy się m.in., że aktywność zawodowa młodych osób jest zróżnicowana, jednak powodami braku tej aktywności są zazwyczaj ambicja związana z kontynuowaniem nauki. Im osoby z grupy ujętej jako "młodzi" są starsze tym ich bierność zawodowa mniejsza. Najczęściej brak aktywności ekonomicznej dotyka osoby, które albo uczą się, albo przechodzą z systemu edukacji na rynek pracy. Co istotne - dane pochodzą z modułu „Osoby młode na rynku pracy”, realizowanego w ramach BAEL, co podkreśla, że to dane ankietowe oparte na aktywności zawodowej, a nie rejestrach urzędów pracy.

Młodzi bezrobotni w Unii Europejskiej

Kiedy spojrzymy na aktualne dane Eurostatu wygląda to jeszcze inaczej. Według danych Eurostatu z maja 2025 roku, stopa bezrobocia wśród młodzieży (15–24 lata) wyniosła w Polsce 13,5%, co oznacza wzrost o 27,4% rok do roku. Tak wysoki wskaźnik wynika m.in. z faktu, że stosunkowo niewielka część młodych ludzi jest (aktywna zawodowo wielu z nich uczy się lub studiuje), dlatego osoby bez pracy stanowią znaczny odsetek tej aktywnej grupy. Warto podkreślić, że metodologia Eurostatu różni się od krajowej, ponieważ stosuje on tzw. zharmonizowaną stopę bezrobocia (HUR), bazującą na jednolitych kryteriach UE, co umożliwia porównywanie danych między państwami członkowskimi.

W lipcu 2025 r. stopa bezrobocia wśród młodzieży wynosiła 14,4% w UE, w porównaniu z 14,8% w czerwcu 2025 r., oraz 13,9% w strefie euro. W Unii Europejskiej najwięcej bezrobotnych młodych jest we Włoszech. W maju ubiegłego roku było to według danych Eurostatu 20,6 %, w maju tego roku – 21,6 %. Mimo wszelkich różnic metodologicznych, okresów i grup wiekowych wyłania się jeden trend - możemy obserwować wzrost bezrobocia wśród młodych Polaków i Polek. Warto jednak przyjrzeć się przyczynom.

Młodzi: ambicje a realia

Bierność osób młodych? Brzmi jak brak ambicji - jednak jeśli przyjrzymy się lepiej przyczyną zobaczymy coś, co jest dość charakterystyczne i dla młodego pokolenia i dla naszego rynku pracy. Dane GUS pokazują wyraźne napięcie między formalną edukacją a aktywnością zawodową młodych - uczniowie i studenci rzadko podejmują pracę (19,4% aktywnych zawodowo), podczas gdy osoby dokształcające się poza systemem niemal zawsze łączą naukę z zatrudnieniem (84%.). Wynika to z odmiennej organizacji; studia i szkoły formalne wymagają czasu, obecności i systematyczności, co ogranicza elastyczność na rynku pracy, podczas gdy kursy czy szkolenia są dodatkiem do już istniejącej kariery. Problem w tym, że brak dyplomu lub specjalistycznych kwalifikacji zamyka drogę do lepszych stanowisk, więc młodzi stają przed wyborem: szybciej wejść w rynek kosztem edukacji albo studiować dłużej kosztem doświadczenia zawodowego. To prowadzi do nierówności społecznych, bo osoby z zamożniejszych rodzin mogą sobie pozwolić na "czyste” studiowanie, a reszta musi szybciej rezygnować z edukacji, by zarabiać. W tle mamy kapitalistyczny rynek, który premiuje efektywność i natychmiastową gotowość do pracy, podczas gdy ambicje młodych i potrzeba specjalistycznego wykształcenia rozbijają się o brak elastyczności systemu edukacji.

Jednocześnie, wg danych GUS, młodzi zdobywając bardzo dobre wykształcenie nadal pracują na niższych, niż to wykształcenie miałoby zapewnić, stanowiskach. Co wskazuje na to, że mamy problemy nie tylko z rynkiem pracy jako takim, ale też z procesami rekrutacyjnymi i "wyłapywaniem” talentów. Choć 85,4 proc. osób w wieku 15-34 lata miało wykształcenie odpowiadające lub wyższe niż wymagania ich głównej pracy, dane pokazują wyraźne niedopasowania: wśród specjalistów poziom wykształcenia był zgodny w 85,3%, a 6,6%. posiadało kwalifikacje przewyższające wymagania, podczas gdy wśród osób wykonujących prace proste aż 29,9%. miało wyższe wykształcenie niż wymagane. W tym samym czasie 27,5 %. osób przerwało formalną edukację z powodu samego programu, co wskazuje na niską elastyczność i niedopasowanie systemu kształcenia do realnych potrzeb. Tym bardziej że tylko w grupie do 34 lat mamy 2,2 mln osób z wyższym wykształceniem (w większości kobiety - 59,6 %), których potencjał nie zawsze znajduje odzwierciedlenie na rynku pracy. W rezultacie młodzi, mimo wysokich ambicji i inwestycji w naukę, często trafiają na stanowiska poniżej swoich kwalifikacji, co ujawnia systemowy problem niedopasowania edukacji i rynku pracy oraz niewystarczającego wykorzystania kapitału ludzkiego.

Działania miast: przykład Warszawy

W lipcu 2025 roku na warszawskim rynku pracy zarejestrowano 21,1 tys. osób bezrobotnych, czyli o 5,5% więcej niż miesiąc wcześniej, (co wpisuje się w trend wzrostowy obserwowany od maja) Wzrost ten tłumaczy się m.in. napływem absolwentów po zakończeniu edukacji, choć równocześnie rośnie liczba wyrejestrowań z tytułu podjęcia pracy (77% ogółu). Urząd Pracy m.st. Warszawy odnotował także wzrost liczby ofert zatrudnienia, a od lipca obowiązują przepisy obligujące część pracodawców do publikowania ogłoszeń na praca.gov.pl. Jednocześnie urząd stara się o dodatkowe środki z Funduszu Pracy na wsparcie dwóch szczególnie narażonych grup - młodych poniżej 30. roku życia i osób długotrwale bezrobotnych - oferując im m.in. staże zawodowe oraz dotacje na własny biznes. Choć lipcowe dane wskazują na rosnące bezrobocie w stolicy i w skali kraju, eksperci podkreślają, że na pełniejszą ocenę sytuacji trzeba poczekać do jesieni, gdy ruszą nowe procesy rekrutacyjne.

Aktywizacja zawodowa młodych

Istnieje wiele programów, które wspierają młodych ludzi na rynku pracy. Program "Aktywizacja zawodowa osób młodych bezrobotnych (18-29 lat) -wsparcie rozwoju przedsiębiorczości” oferuje młodym kompleksową ścieżkę wyjścia z bezrobocia: od diagnozy kompetencji i doradztwa zawodowego, przez szkolenia (w tym cyfrowe i biznesowe), po jednorazowe dotacje na start własnej firmy - nawet do sześciokrotności średniego wynagrodzenia. W całym kraju działają też inne inicjatywy wspierające młodzież: regionalne i lokalne programy aktywizacyjne ("Młodzi na Start”, "Aktywizacja osób młodych pozostających bez pracy”, projekty realizowane przez OHP czy powiatowe urzędy pracy), w ramach których młodzi otrzymują staże, subsydiowane zatrudnienie, bon na zasiedlenie czy wsparcie w tworzeniu ścieżek kariery. Dodatkowo, krajowa strategia "Gwarancji dla młodzieży” stanowi ramę systemową realizowaną we współpracy z urzędami pracy, szkoleniowcami, pracodawcami i NGO, skracając czas aktywizacji do kilku miesięcy i kierując pomoc także do osób nie zarejestrowanych formalnie w urzędach. Jednak czy to wystarczy? Wydaje się, że praca nawet jeśli jest to nie dociera do potencjalnych kandydatów. Dlaczego? Powodów może być wiele - oferta jest zwyczajnie za słaba, większość z nich jest w dużych miastach, a czasami problem staje się sam system publikowania ogłoszeń lub system rekrutacji.

Jak ułatwić proces rekrutacji?

Czas dostępu do otrzymanych CV w Jobs Door ATS (możliwość szybkiego i łatwego przeglądania aplikacji w systemie, z opcją sortowania według kryteriów, takich jak wymagane kwalifikacje czy doświadczenie).
Wizualizacja procesu rekrutacji (graficzne przedstawienie etapów rekrutacji, takich jak selekcja CV, rozmowy kwalifikacyjne czy decyzje o zatrudnieniu, co pozwala na lepsze monitorowanie postępów).
Możliwość korzystania z własnego ATS (integracja z systemami do zarządzania rekrutacją, które pracodawcy już posiadają, umożliwiająca synchronizację danych między systemami).
Zarządzanie aplikacjami w metodologii Kanban (intuicyjny sposób zarządzania zgłoszeniami kandydatów za pomocą tablic Kanban, które pozwalają na łatwe przesuwanie aplikacji między różnymi etapami procesu rekrutacji, np. "Zaakceptowane", "Obiecujące", "Odrzucone").

Te funkcjonalności nie tylko ułatwiają proces rekrutacyjny, ale także pozwalają na bardziej transparentne i efektywne zarządzanie kandydaturami.

Podsumowanie

Bezrobocie wśród młodych Polaków rośnie, mimo że ogólny wskaźnik pozostaje jednym z najniższych w Europie. Główną przyczyną jest napięcie między formalną edukacją a aktywnością zawodową oraz niedopasowanie kwalifikacji do wymagań rynku pracy. Skuteczna aktywizacja młodych wymaga nie tylko programów wsparcia, ale też usprawnienia procesów rekrutacyjnych i lepszego wykorzystania potencjału tej grupy.

Źródła